Vücut yağ oranı nasıl ölçülür

Çeşitli vücut yağı ölçüm yöntemleri var:


Near-Infrared Interactance

Kızılötesi ışınlar bicepslere yollanıyor.
Yollanan ışınların bir kısmı bölgedeki yağ tabakası tarafından emiliyor.
Bir kısmı ise geri yansıyor.
Bu geri yansıma oranına bakılarak yağ oranları hesaplanıyor.


Dual energy X-ray absorptiometry

2 çeşit X-ray ışını vücudu "scan" ediyor.
Bu ışınlardan bir tanesi bütün vücut dokularını bulurken, diğer ışın yağ dokuları dışındaki diğer bütün vücut dokularını inceliyor.
Sonunda bilgisayara aktarılan 2 görüntü inceleniyor.
2 görüntü arasındaki fark yağ oranı hakkında bilgi veriyor.


Body Average Density Measurement

Önce vücut yoğunluğu hesaplanıyor. (toplam kütle/toplam hacim) (M/V)
Vücut yağ oranı ise şu 2 formülden biri kullanılarak bulunuyor:

Brozek formula: BF = (4.57/ρ − 4.142) × 100
Siri formula is: BF = (4.95/ρ − 4.50) × 100

Formüldeki ρ ilk başta hesapladığımız vücut yoğunluğu.
Ancak burada tartışılan olgu vücut yoğunluğunun ölçülmesi.
Formülde kullandığımız vücut yoğunluğunu şu formülle hesaplamak daha doğru:

ρ = ρw / [(1 + (m/M) - (ρwv/M)]

Formüldeki harfların anlamı şu:

Formüldeki ρw suyun yoğunluğu, yani [0.99780 kg/L at 22 °C (72 °F)]
m ise suda sizin ciğerlerinizdeki havayı boşalttıktan sonra batmamanızı ve tam suyun üzerinizde durmanızı sağlayan içi hava dolu bir cismin (şişe, kolluk vs...) ağırlığı ve v bu cismin hacmi.
Suyun üzerinde durmaktan kasıt şu.
Batmayacaksınız, kafanız suyun içinde, ancak saçlarınız suyun tam yüzeyinde olacak şekilde.
Eğer ciğerinizde hava varsa (genelde 1.2 litredir tam nefeste) bu havanın hacmini de cismin hacmi olan v'ye eklemek lazım.

(Mesela suya girdiniz, nefes verdiniz sonuna kadar ve hareket etmeden içi hava dolu plastik kola kutusuna tutundunuz ve bu sayede kafanız suyun içinde ama tam yüzeyinde batmadan ucu ucuna durabiliyorsunuz. İşte bu kola kutusunun hacmi v, ağırlığı m) (v kola kutusunun kaç litre olduğudur yani)
M sizin vücut ağırlığınız.


Bioelectrical Impedance Analysis

Bu yöntem daha kolay, ancak doğruluk oranı daha düşük.
Temel prensip şu:
Vücuda 2 conductor bağlanıyor ve vücuda elektrik sinyalleri yollanıyor.
2 conductor arasındaki direnç vücut yağ oranı hakkında fikir veriyor.
(Bunun arkasında yatan mantık vücut dokularının (yağ, kas, kemik...) elektrik dirençlerinin farklı olması)
Bu yöntemde önemli olan nokta conductorlerin vücudun hangi bölgesine takıldığı.
Özellikle bay ve bayanlarda vücut yağının toplandığı bölgeler farklı olduğundan, conductor takılma yeri daha da belirleyici ve sonucu etkileyici olabiliyor.
Ayrıca ölçümden önce tüketilen sıvı da belirleyici ve yanıltıcı bir faktör olabiliyor. (iletkenlik ve direnç farkı)
Spor salonlarında genelde direksiyon tutar gibi iki elimizle tutarak yağ ölçtüğümüz aletlerin sistematiği bu.


Anthropometric Methods

İstatistiki bir method.
Vücutta çeşitli parametreler belirleniyor. (Mesela bel çevresi uzunluğu ve deri kalınlığı)
Ve daha önceki istatistiki ortalamalara göre oluşturulan formüle sizin değerleriniz oturtularak bir sonuca varılıyor.
Tahmin edebileceğiniz gibi güvenilir olmayan ve başarısız methodlardan biri.

Bazı çeşitleri şunlar:


Skinfold Methods

Farklı bölgelerden deri kalınlığı ölçülüyor.
Alınan ölçüler ve değerler daha önce bulunan formüllere oturtulup bir yağ oranı sonucuna ulaşılıyor.
Hangi bölgelerin ölçüm için seçildiği ve yağın toplandığı bölgeler sonuç üzerinde belirleyici oluyor.
Ayrıca bu yöntemin ölçümde kullanabildiği tek yağ deri altında biriken yağlar. (Organ çevresi iç yağlar ihmal ediliyor)
Ancak uzun vadede aynı ölçümler yapıldığında bir kişinin yağ birikimi ve yağ trendleri hakkında yararlı bilgilere ulaşılabiliyor.


Height and Circumference Methods

Vücut ağırlığı ve çevresel uzunluklar bulunup belli formüllere oturtularak hesaplama yapılıyor.


Ultrasonic waves

Vücuda ultrason dalgaları yollanıp sonuçlar analiz ediliyor.
Vücuttaki farklı dokuların farklı dalga yansıtma özellikleri sayesinde yağ oranları hakkında sonuçlara varılabiliyor.



Kaynakta vereceğim linkler son derece ilginç ve öğretici.
İncelemenizi öneririm İngilizce bilginiz varsa.
Zaman bulursam detaylı çevirilerini de yapmaya çalışırım.